Historia
Golina znana jest od XIV. 22 stycznia 1362 roku król Kazimierz Wielki wystawił dokument lokacyjny dla miasta i do dzisiaj uważa się go za ojca miasta.
W 1579 r. w mieście funkcjonowało już około 20 rzemieślników, w tym 6 gorzelników i 3 rybaków.
Herb gminy Golina
Herbem Miasta Golina jest: „Tarcza dwudzielna w słup (pionowo) w polu lewym szachownica czerwono-srebrna, w polu prawym, błękitnym, pół-baszta biała z ornamentami czarnymi”.

Zabytki
W naszej gminie znajdują się różne piękne i wartościowe zabytki.
- Do takich należy Drewniany Kościół św. Jakuba Apostoła, który został wybudowany w latach 1765 – 67 z bocznymi kaplicami z 1696 roku. Wnętrze świątyni podzielone jest na trzy nawy. Wyposażenie świątyni jest barokowe i rokokowe. Główny ołtarz jest barokowy z obrazem „Ukrzyżowanie” z około 1600 roku.

- Zespół dworsko – folwarczny w skład, którego wchodzi dwór z XIX wieku rozbudowany na początku XX wieku. Otoczony jest parkiem krajobrazowym z początku XIX wieku o powierzchni 7 ha, z bogatym drzewostanem. W parku znajduje się także wysepka otoczona wodą, a ze skarpy roztacza się rozległy widok na dolinę Warty.

- Zespół Kościoła Parafialnego św. Mateusza w Myśliborzu – kościół gotycki z początku XVI wieku, wraz z dzwonnicą, organistówką i zespołem plebanii. Na drzwiach wejściowych znajdują się dwie anteby brązowe w kształcie lwich głów. Wewnątrz trzy barokowe ołtarze i ambona z XVII – XVIII wieku.

- Kapliczka w Spławiu z ok. 1900 roku

- Wiatrak Paltrak z połowy XIX wieku w Kawnicach

- Kościół Matki Bożej Pocieszenia w Kawnicach wzniesiony w latach 1948 – 51 na miejscu poprzedniej świątyni. Na głównym ołtarzu znajduje się słynący łaskami obraz Matki Bożej Pocieszenia z początku XVII wieku. Wokół liczne blachy wotywne, najstarsze z XVIII wieku. Kościół charakteryzuje różnorodność stylów. Wysoką wieże wieńczy barokowy hełm, dach bocznej kaplicy ozdabia bizantyjska kopuła. Świątynia nawiązuje do przedwojennej trzynastowiecznej architektury. Przy świątyni ustawione są kapliczki drogi krzyżowej.

- Grobowiec rodziny Mielęckich i Trąbczyńskich z początku XX wieku z płytami nagrobnymi z połowy XIX wieku. Rodziny te były właścicielami dawnych dóbr kawnickich.
Historia ludności żydowskiej w Golinie
Niewiele wiemy o historii Żydów w Golinie. "The Encyclopedia of Jewish Life before and during the Holocaust" pojawienie się Żydów w Golinie datuje na początek XVIII wieku. Za pomyłkę należy uznać zamieszczoną w internetowym serwisie JewishGen informację, że Żydzi mieszkali tu już od XIV wieku. W 1808 roku w mieście żyło 227 wyznawców judaizmu, a piętnaście lat później powstała gmina wyznaniowa. W związku z nałożonymi w 1823 roku ograniczeniami osadnictwa żydowskiego, istotny rozwój tej społeczności nastąpił dopiero w drugiej połowie XIX wieku. Żydzi zajmowali się handlem i rzemiosłem, przyczyniając się do rozwoju gospodarczego miejscowości. W spisie powszechnym w 1921 roku 695 golinian zadeklarowało pochodzenie żydowskie.
Ludność żydowska w Golinie: | ||
Rok | ogólna liczba mieszkańców: | w tym Żydzi: |
1808 | 871 | 227 |
1827 | 1.041 | 441 |
1857 | 1.279 | 614 |
1897 | 1.784 | 679 |
1921 | 2.418 | 695 |
Cmentarz żydowski w Golinie został zniszczony podczas II wojny światowej. Proces dewastacji trwał także po wyzwoleniu. W archiwach Żydowskiego Instytutu Historycznego zachowały się dokumenty dotyczące profanacji cmentarza w 1948 roku, kiedy to robotnicy firmy Bacutil podczas prac kanalizacyjnych rozkopali groby, rozrzucając wydobyte kości. Dziś na terenie nekropolii nie ma żadnych nagrobków. Kilka macew z tego cmentarza zabezpieczono w Muzeum Okręgowym w Koninie.

Na zdjęciu powyżej przedstawiamy inną golińską macewę, odnalezioną przez jednego z mieszkańców. Dzięki uprzejmości pracowników Żydowskiego Instytutu Historycznego w Warszawie możemy podać tłumaczenie wyrytej na niej inskrypcji: "Tu pochowana kobieta pani Chawa, córka wielmożnego pana Zeliga błogosławionej pamięci, zmarła i została pochowana w dniu ..... szewat ....". Rok śmierci jest nieczytelny, jednak sposób wykonania nagrobka sugeruje, że pochodzi on z XIX lub końca XVIII wieku.
tekst: K. Bielawski
foto: Mateusz Pałucki
Bibliografia: Pinkas Hakehillot: Encyclopedia of Jewish Communities, Poland, Volume I, str. 79-80, wyd. Yad Vashem, "The Encyclopedia of Jewish Life before and during the Holocaust" wyd. NYU Press, Yad Vashem
Żródło informacji: www.kirkuty.xip.pl
Legenda "Kamienia"
Kamień w parku
Przed wielu, wielu laty właścicielem parku i stojącego w nim pałacu był dziedzic, którego żona nie lubiła chodzić do Kościoła. Zdarzało się, że zamiast modlić się zasiadała na skraju pagórka w pobliżu kościoła św. Jakuba i zajmowała się różnymi robótkami ręcznymi. Pewnego razu gdy szyła jak zwykle, a w tym czasie trwała msza - została ona ukarana i zamieniła się w kamień. Kamień ten do dziś można oglądać w parku. W kamieniu jest mała dziurka wielkości naparstka w którą można włożyć palec. Niektórzy widzą też igłę i nici. Jest to przestroga dla wszystkich.
Legenda "Dzwonów"
Dzwony
Szajka złodziei postanowiła ukraść dzwony z dzwonnicy przy Kościele Św. Jakuba Apostoła. Pod osłoną nocy udało im się zdjąć dzwony i załadować na wóz. Wyruszyli w drogę, która miała ich zaprowadzić nad rzekę Wartę. Najpierw z góry obok kościoła udali się w kierunku Kolna. W dawnych czasach obecna Struga Kawnice była rzeką, która w zapiskach nazywano rzeką Golina. Na tej rzeczce był most, przez który trzeba było przejechać. Złodzieje dzwonów wjechali na most i tu spotkała ich niespodzianka: most się zawalił pod ciężarem dzwonów, które utonęły. Do dziś niewielkie rozlewisko wody – pozostałość po rzece, przez mieszkańców Goliny nazywane jest Mostem. Kiedyś było to bardzo uczęszczane kąpielisko i miejsce, gdzie kobiety prały bieliznę pościelową (po całym dniu wystawiona na działanie słońca, była wyjątkowo biała!). W Noc Świętojańską do dziś niektórzy mogą usłyszeć bicie zatopionych dzwonów.
Legenda "Obrazu Matki Bożej Kawnickiej"
Obraz Matki Bożej Kawnickiej