Zgodnie z Ustawą o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 roku (tekst jednolity Dz. U. z 2021 r. poz. 2268 ze zm) pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspakajania niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.
Osoby bądź rodziny znajdujące się w trudnej sytuacji życiowej, z którą nie mogą sobie poradzić przy wykorzystaniu własnych sił i środków mogą uzyskać pomoc na terenie gminy Kazimierz Biskupi w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej.
Podstawą rozpoczęcia procedury pomocowej jest złożenie wniosku o udzielenie pomocy społecznej. Sygnały o występujących w środowisku potrzebach zgłaszane są także do Ośrodka Pomocy Społecznej przez pedagogów szkolnych, wychowawców, nauczycieli, kuratorów sądowych, służbę zdrowia i mieszkańców naszej gminy. Po każdym takim sygnale pracownicy socjalni kontaktują się z osobą zainteresowaną celem rozeznania potrzeb i ewentualnego podjęcia stosownych działań. Pomoc społeczna może być także udzielana z urzędu.
Pracownik socjalny w terminie do14 dni od dnia złożenia wniosku o przyznanie pomocy społecznej przeprowadza wywiad środowiskowy. Wywiad przeprowadza się w miejscu zamieszkania osoby lub rodziny albo w miejscu ich pobytu. Pracownik socjalny podczas przeprowadzania wywiadu bierze pod uwagę indywidualne cechy, sytuację osobistą, rodzinną, dochodową i majątkową osoby samotnie gospodarującej lub osób w rodzinie, które mogą mieć wpływ na rodzaj i zakres przyznawanej pomocy. Na podstawie przeprowadzonego wywiadu dokonuje również analizy i oceny sytuacji danej osoby lub rodziny i formułuje wnioski z niej wynikające stanowiące podstawę planowania pomocy.
W wywiadzie zgromadzone są odpowiednie dokumenty umożliwiające ustalenie danych personalnych, rodzinnych i materialnych. Wywiad uwzględnia również potrzeby osób i rodzin ubiegających się o przyznanie pomocy, jeżeli odpowiadają celom i możliwościom pomocy społecznej.
Brak zgody na przeprowadzenie wywiadu jest równoznaczna z rezygnacją o ubieganie się o przyznanie pomocy
Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej, zobowiązane są do współpracy z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu swojej trudnej sytuacji życiowej.
Brak współdziałania z pracownikiem socjalnym, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia przez osobę bezrobotną lub wykonywania prac społecznie użytecznych, o których mowa w przepisach o promocji zatrudnienia rynku pracy, jak również odmowa podjęcia leczenia odwykowego, mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji na przyznane świadczenie lub wstrzymanie świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.
Przy istniejącym uzależnieniu i stwierdzeniu przez pracownika socjalnego marnotrawienia przyznanych świadczeń, ich celowego niszczenia, a także marnotrawienia własnych posiadanych środków i ich nieracjonalnego wykorzystywania OPS może ograniczyć lub odmówić przyznania pomocy, albo przyznać pomoc w formie świadczenia niepieniężnego.
Osoby i rodziny korzystające ze świadczeń pomocy społecznej są zobowiązane poinformować o każdej zmianie sytuacji życiowej: osobistej, dochodowej i majątkowej pracownika socjalnego. Zaistniałe zmiany mogą mieć wpływ na przyznanie świadczenia lub stanowić podstawę do zmiany decyzji na niekorzyść strony oraz zwrotu pobranych już świadczeń. Świadczenia nienależnie pobrane podlegają zwrotowi niezależnie od dochodu rodziny. To świadczenia pieniężne uzyskane na podstawie przedstawionych nieprawdziwych informacji lub niepoinformowania o zmianie sytuacji materialnej lub osobistej.
POMOC SPOŁECZNA – komu przysługuje pomoc
Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom na zasadach określonych w Ustawie o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 roku art.7. w szczególności z powodu:
1) ubóstwa;
2) sieroctwa;
3) bezdomności;
4) bezrobocia;
5) niepełnosprawności;
6) długotrwałej lub ciężkiej choroby;
7) przemocy w rodzinie;
8) potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;
9) bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego zwłaszcza w rodzinach niepełnych i wielodzietnych;
10) trudności w cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy, ochronę uzupełniającą lub zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit.c lub d ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;
11) trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;
12) alkoholizmu lub narkomanii;
13) zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;
14) klęski żywiołowej lub ekologicznej;
Prawo do świadczeń pieniężnych (art. 8 ust. 1) z pomocy społecznej przysługuje osobom i rodzinom, które spełniają określone kryterium dochodowe przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z wyżej wymienionych czynników:
• osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 776 zł
• osobie w rodzinie, której dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty 600 zł
• rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie -przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powodów wymienionych w art.7 pkt 1-14 lub innych okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej.
W systemie pomocy społecznej przez rodzinę rozumie się osoby spokrewnione i niespokrewnione, pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące.
Za dochód uważa się (art. 8 ust. 3) sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:
• miesięczne obciążenia podatkiem dochodowym od osób fizycznych
• składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz społeczne
• kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób
Do dochodów nie wlicza się (art.8 ust.4.):
• jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego
• wartości świadczeń w naturze
• świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucji pracy
• pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych.
W razie wystąpienia dysproporcji miedzy wysokością dochodu przedstawioną w dokumentacji, a rzeczywistą sytuacją majątkową stwierdzoną przez pracownika socjalnego, kierownik ośrodka pomocy społecznej może odmówić świadczenia (art. 12).
Wymagane dokumenty (Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, Dz. U. 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm). Sytuację osobistą, rodzinną, dochodową i majątkową ustala się na podstawie przedstawionych następujących dokumentów (art. 107, ust 5b):
• dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość,
• skróconego odpisu aktu urodzenia dziecka lub książeczki zdrowia(do wglądu),
• dokumentów określających status cudzoziemca w Rzeczypospolitej Polskiej,
• decyzji właściwego organu w sprawie renty, emerytury, świadczenia przedemerytalnego lub zasiłku przedemerytalnego,
• orzeczenia Komisji ds. inwalidztwa i zatrudnienia o niezdolności do pracy, niezdolności do samodzielnej egzystencji, orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, orzeczenia lekarza orzecznika o niezdolności do pracy,
• zaświadczenie pracodawcy lub oświadczenia osoby ubiegającej się o pomoc o wysokości wynagrodzenia z tytułu zatrudnienia zawierające potrącone zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe,
• zaświadczenie lub oświadczenia osoby ubiegającej się o pomoc o wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia lub o dzieło, albo w okresie członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub spółdzielni kółek rolniczych, zawierających informacje o potrąceniach na podatek dochodowy oraz odprowadzane składki,
• zaświadczenia pracodawcy lub oświadczenia osoby ubiegającej się o pomoc o okresie zatrudnienia w tym o okresach, za które opłacane były składki społeczne oraz o okresach nieskładkowych,
• dowodu otrzymania renty lub emerytury oraz zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego,
• zaświadczenia z Urzędu gminy lub oświadczenia osoby ubiegającej się o pomoc o powierzchni gospodarstwa rolnego w hektarach przeliczeniowych,
• zaświadczenia wystawionego przez szkołę lub oświadczenia osoby ubiegającej się o pomoc potwierdzającego kontynuowanie nauki w gimnazjum, szkole ponadgimnazjalnej, ponadpodstawowej lub wyższej,
• decyzji starosty o uznaniu lub odmowie uznania za osobę bezrobotną, utracie statusu osoby bezrobotnej o przyznaniu, odmowie przyznania, wstrzymaniu, wznowieniu wypłaty oraz utracie lub pozbawieniu prawa do zasiłku dla bezrobotnych, dodatku szkoleniowego, stypendium, dodatku aktywizacyjnego albo zaświadczenia lub oświadczenia osoby ubiegającej się o pomoc o pozostawaniu w ewidencji bezrobotnych lub poszukujących pracy,
• decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o ustaleniu kapitału początkowego,
• zaświadczenia Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego lub oświadczenia osoby ubiegającej się o pomoc potwierdzającego zobowiązanie opłacania składki na ubezpieczenie społeczne rolników,
• zaświadczenie lub oświadczenia osoby ubiegającej się o pomoc o zadeklarowanej podstawie wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą,
• zaświadczenia lub oświadczenia osoby ubiegającej się o pomoc, o którym mowa w art. 8 ust. 7 i 8 ustawy,
• oświadczenia o uzyskaniu dochodu, o którym mowa w art. 8 ust. 11 i 12 ustawy,
• zaświadczenia lub decyzji organów przyznających świadczenia pieniężne,
• oświadczenia o stanie majątkowym
Dodatkowo w zależności od rodzaju wnioskowanego świadczenia, wymagane mogą być:
1. W przypadku wnioskowania o zasiłek celowy i w naturze, specjalny zasiłek celowy, zasiłek okresowy, posiłek, świadczenia w ramach Programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania":
• rachunki (faktury) związane z utrzymaniem mieszkania,
• faktury za zakup leków,
• inne dokumenty określone przez pracownika socjalnego (w zależności od sytuacji rodzinnej, ekonomicznej i zdrowotnej)
2. W przypadku wnioskowania o zasiłek stały:
• orzeczenie o niepełnosprawności
3. W przypadku wnioskowania o usługi opiekuńcze:
• orzeczenie o niepełnosprawności,
• zaświadczenie lekarskie stwierdzające, że osoba wymaga pomocy osób drugich (bądź stałej opieki)
4. W przypadku wnioskowania o opłacanie składki emerytalnej i rentowej (w myśl art. 42 ustawy o pomocy społecznej):
• zaświadczenie lekarskie o konieczności sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad osobami, o których mowa w art. 42 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej.
ŚWIADCZENIE NIEPIENIĘŻNE
PRACA SOCJALNA -to działalność zawodowa mająca na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających prawidłowemu funkcjonowaniu. Prowadzona praca socjalna jest ukierunkowana na rozwinięcie i wzmocnienie aktywności i samodzielności życiowej osób i rodzin. Może być ona prowadzona również ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań. Praca socjalna świadczona jest osobom i rodzinom bez względu na dochód.
USŁUGI OPIEKUŃCZE - przysługują osobom samotnym, które z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymagają pomocy innych osób, a są jej pozbawione. Osoby te mogą zgłosić się do pracownika socjalnego w GOPS i zasygnalizować swój problem Usługi opiekuńcze świadczone są w miejscu zamieszkania przez opiekunki. Obejmują pomoc w zaspokajaniu podstawowych codziennych potrzeb życiowych, pomoc w czynnościach związanych z prowadzeniem gospodarstwa domowego.
SPRAWIENIE POGRZEBU -osobom zmarłym zamieszkałym na terenie gminy nie posiadającym osób bliskich oraz krewnych, względnie gdy osoby te nie maja możliwości ich pochowania, przysługuje pogrzeb sprawiony przez gminę, będący świadczeniem z pomocy społecznej. Pogrzeb sprawia się zgodnie z wyznaniem zmarłego w sposób ustalony przez gminę.
UDZIELENIE SCHRONIENIA, POSIŁKU I NIEZBĘDNEGO UBRANIA - osoba lub rodzina ma prawo do schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania jeżeli jest tego pozbawiona:
• udzielanie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach, schroniskach i innych miejscach do tego przeznaczonych ,
• przyznanie niezbędnego ubrania następuje poprzez dostarczenie osobie potrzebującej bielizny, odzieży i obuwia odpowiednich do pory roku i indywidualnych właściwości,
• pomoc doraźna albo okresowa w postaci jednego gorącego posiłku dziennie przysługuje osobie, która własnym staraniem nie może go sobie zapewnić
• pomoc, o której mowa w ust. 4, przyznana dzieciom i młodzieży w okresie nauki może być realizowana w formie zakupu posiłków.
DOM POMOCY SPOŁECZNEJ -osobie wymagającej całodobowej opieki z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, niemogącej samodzielnie funkcjonować w codziennym życiu, której nie można zapewnić niezbędnej pomocy w formie usług opiekuńczych, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej (art. 54) Decyzje o skierowaniu do domu pomocy społecznej i decyzje za pobyt w domu wydaje organ gminy właściwej dla tej osoby w dniu jej kierowania. Do domu pomocy społecznej kieruje się na podstawie:
• pisemnego wniosku osoby ubiegającej się o skierowanie do domu złożonego w ośrodku pomocy społecznej właściwym ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu w dniu jej kierowania , za zgoda osoby ubiegającej się lub jej przedstawiciela ustawowego wniosek może zgłosić inna osoba fizyczna lub prawna , a także powiatowe centrum pomocy rodzinie lub ośrodek pomocy społecznej
• rodzinnego wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez pracownika socjalnego ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu osoby ubiegającej się w dniu jej kierowania, zawierającego pisemne stwierdzenie braku możliwości zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania przez rodzinę lub gminę.
ŚWIADCZENIA PIENIĘŻNE
ZASIŁEK STAŁY -jest to świadczenie obligatoryjne (obowiązkowe) przysługujące na podstawie art. 37 ustawy o pomocy społecznej osobom całkowicie niezdolnym do pracy z powodu wieku lub niepełnosprawności, spełniającym kryterium dochodowe i stanowi uzupełnienie dochodu tych osób do kryterium ustawowego.
Zasiłek stały ustala się w wysokości: w przypadku osoby samotnie gospodarującej - różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 719,00 zł miesięcznie;
• w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie, a dochodem na osobę w rodzinie.
Kwota zasiłku nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie. Świadczenie to jest zadaniem zleconym gminie, finansowanym z budżetu gminy.
ZASIŁEK OKRESOWY- świadczenie przysługuje na podstawie art. 38 ustawy o pomocy społecznej i adresowane jest do osób i rodzin bez dochodów lub o dochodach niższych niż ustawowe kryterium oraz zasobach pieniężnych nie wystarczających na zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych, zwłaszcza ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego. Zasiłek okresowy ustala się:
• w przypadku osoby samotnie gospodarującej - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby,
• w przypadku rodziny - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.
Kwota tak ustalonego zasiłku okresowego nie może być niższa niż 50 % różnicy między:
• kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby;
• kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.
Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł. Okres, na jaki przyznane zostanie to świadczenie, ustala ośrodek pomocy społecznej na podstawie okoliczności sprawy. Wypłata zasiłku jest zadaniem własnym gminy, dotowanym z budżetu państwa.
ZASIŁEK CELOWY- jest to świadczenie fakultatywne przyznawane na podstawie art. 39 ustawy o pomocy społecznej na zaspokojenie niezbędnej potrzeby życiowej, a w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu. Osobom bezdomnym i innym osobom nie posiadającym dochodu oraz możliwości uzyskania świadczeń zdrowotnych może być przyznany zasiłek celowy na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne.
ZASIŁEK CELOWY NA POKRYCIE WYDATKÓW ZWIAZANYCH ZE ZDARZENIEM LOSOWYM jest to świadczenie przysługujące na podstawie art. 40 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej i może być przyznane osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego. W takim przypadku może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi.
SPECJALNY ZASIŁEK CELOWY -jest świadczeniem przysługującym na podstawie art. 41 ustawy o pomocy społecznej i może być przyznane w szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium ustawowe - w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny